De verborgen parels van de Dutch Design Week

eebc3d9f0331a68a7a477a719ed842e6_large

Door: Maina van Baal 30 oktober 2016

Het is het vijftiende jaar dat de Dutch Design Week in Eindhoven plaatsvindt, en het thema van dit jaar is ‘The making of…’.  waarin er een ode wordt gebracht aan de maker en het maakproces. 

Ik moet iets bekennen. Ik, Maina van Baal, geboren en getogen in Eindhoven, heb nog nooit de Dutch Design Week Eindhoven (DDW) bezocht. Sterker nog; wanneer ik zie dat er weer auto’s rondrijden met allemaal gekke dingen op hun dak (taxi’s van de DDW die je gratis naar elke DDW-locatie brengen) vermijd ik de stad omdat ik weet dat het dan gekkenhuis is door alle bezoekers van de DDW. Moeilijker te vermijden is mijn huis dat op een steenworp afstand ligt van Sectie-C, een van de grootste locaties van de DDW. En ook daar ben ik nog nooit geweest. Ik schaam me diep want de DDW is met zijn 275 duizend bezoekers het grootste design evenement van Noord-Europa. Bezoekers komen van heinde en verre om het werk van ruim 2500 ontwerpers te zien, en ik zit er met mijn neus bovenop en loop er met een grote boog omheen. Eigenlijk kan het gewoon niet langer. Daarom heb ik besloten om dit jaar eindelijk een bezoek te brengen aan de DDW.

Hidden Gems Bicycle Tour

Alleen, waar moet je als rookie beginnen? Zoals gezegd zijn er ruim 2500 ontwerpers die hun projecten opgezet hebben op meer dan honderd locaties door de stad. Om een indruk te krijgen van wat er allemaal te zien en te doen is kijk ik op de website. Lezingen, pop-up restaurants, optredens, exposities, workshops, looproutes; het begint me allemaal een beetje te duizelen. Waar moet ik in hemelsnaam beginnen. En dan valt mijn oog op een fietstour. De Hidden Gems Bicycle Tour. Twee keer per dag is er een fietstour langs de parels van de DDW. Het lijkt me dé perfecte manier om kennis te maken met de DDW en boek daarom meteen de ochtendsessie. Helaas krijg ik de avond voor de tour een mailtje van Sjoerdtje, een van de initiatiefnemers van de organisatie Urban Exploring Tours, dat de ochtendtour wordt geannuleerd wegens te weinig aanmeldingen. Gelukkig kan ik nog wel aansluiten bij de middagtour.

‘De gebaande paden

laten we over aan

de VVV’

Urban Exploring Tours

Het is zondagochtend, en de laatste dag van de DDW. Vanmiddag is het zover; ik ga al fietsend de DDW verkennen. Het weer zit mee, een klein zonnetje zorgt ervoor dat de temperatuur aangenaam is. Gelukkig maar want ik ben al geen enthousiaste fietser, laat staan als ik door de plenzende regen heen had moeten fietsen. Het verzamelpunt is de fietsenstalling op het 18 septemberplein. Vanaf kwart voor twee is het verzamelen en mag je een spiksplinternieuwe KOGA fiets uitzoeken waarmee je de route kunt fietsen. Kwart voor twee precies tref ik Sjoerdtje en Mike, de gids van vandaag, voor de fietsenstalling. Ik ben de eerste van de zeven deelnemers. Dat is niet zo vreemd blijkt later, want de andere deelnemers komen met de trein uit Amsterdam, Rotterdam en Utrecht, en die heeft, heel gek, vertraging.

Tijdens het wachten op de rest van de groep vertelt Sjoerdtje over haar bedrijf. ‘We willen met Urban Exploring Tours mooie, bijzondere plekken in een stad laten zien die je zelf niet snel zou opzoeken of tegenkomen. De gebaande paden laten we over aan de VVV. We hebben zowel wandel- als fietstours en bij elke tour ontmoet je bijzondere mensen die mooie verhalen kunnen vertellen.’ Urban Exploring Tours is begonnen met de tochten in Eindhoven maar omdat het animo groot is hebben ze nu ook tours in Breda en Den Bosch. Het is de eerste keer dat ze een tour organiseert voor de DDW maar de kans is groot dat er volgend jaar een vervolg komt. Want afgezien van vanochtend waren alle fietstochten deze week volgeboekt. Tja, wie wil er dan ook op zondagochtend drie uur door de stad fietsen.

Terwijl Sjoerdje enthousiast over haar bedrijf praat, staat er al een tijdje een meneer achter haar stil. Ze draait zich om en vraagt vriendelijk of hij voor de tour komt wat inderdaad zo blijkt te zijn. Bob is een Amerikaan die op zakenreis is, en door collega’s getipt is om mee te doen met de tour. Aangezien er veel expats de DDW bezoeken zijn ze daar wel op ingesteld. Mike, onze gids van vandaag neemt Bob af en toe apart om nog het een en ander in het Engels toe te lichten. Ondertussen zijn ook de Rotterdamse moeder en dochter Annemarie en Lisa gearriveerd. Lisa heeft zich net opgegeven voor de opleiding Industrieel Ontwerpen aan de TU in Delft, dus voor haar is het een dagje inspiratie opdoen. Ingrid, vriendin van Sjoerdje en woonachtig in Amsterdam arriveert tegelijk met Els en Daan uit Utrecht. En dan is de groep compleet.

Virtual, augmented & mixed reality

We hoeven maar een klein eindje te fietsen om uit te komen bij de Effenaar. Bij Eindhovenaren ook wel bekend als de poptempel van Eindhoven. Sinds 2005 zitten ze op een nieuwe locatie in een heel bijzonder gebouw ontworpen door architectenbureau MVRDV. Het is een indrukwekkend pand met een industriële uitstraling door het gebruik van veel beton en staal. Het gebouw is echt een bezienswaardigheid en het is dan ook niet vreemd dat het een van de locaties van de DDW is. Binnenin huist deze week Hyperspace Collective, een collectief van jonge ondernemers en organisaties die werken met virtual, augmented en mixed reality. Wanneer we binnenkomen is het relatief rustig. Als eerste lopen we een grote zaal in waar een aantal ontwerpers demonstraties geeft met Virtual Reality brillen. Mijn aandacht wordt meteen getrokken door een grote, houten installatie waarin een jongen zit. Hij heeft een VR-bril, een koptelefoon en een soort gasmasker op en een deken over zijn benen. Het project heet ‘A Breathtaking Journey’ en simuleert de reis in een vrachtwagen gemaakt door een vluchteling. De installatie is ontworpen door industrieel ontwerpers Martijn Kors en Cas Ketel voor het onderzoeksproject ‘Persuasive Gaming’. In het onderzoek wordt gekeken of games ervoor kunnen zorgen dat er in een bepaalde situatie empathie wordt opgewekt, in dit geval voor vluchtelingen. Ik vraag ontwerper Cas Ketel naar het effect van de installatie. ‘Mensen hebben na deze ervaring een compleet andere mening. Van tevoren praten ze verhalen na uit de media, zonder dat ze er een eigen visie op nahouden. Maar na zeven minuten in de ‘vrachtwagen’ te hebben gezeten hebben ze ineens veel meer respect voor de situatie waarin vluchtelingen zitten.’

Ik ben ondertussen ontzettend nieuwsgierig geworden en besluit om me te onderwerpen aan de ervaring. Ik ga zitten in de nagebootste laadruimte en krijg als eerste het ‘gasmasker’ op van Cas. Meteen krijg ik het enorm benauwd. Hoewel het volgens mij meer de gedachte is dat ik niet goed kan ademhalen dan dat ik daadwerkelijk niet goed kan ademen, is het bijna genoeg voor een hyperventilatie aanval. Maar ik laat me niet kennen, dus braaf laat ik me de VR-bril en de koptelefoon opzetten. De installatie begint ineens te schudden wat betekent dat de auto gestart is en is gaan rijden. Ik zie eerst een animatiefilmpje over het leven van de vluchteling. Wat er precies gezegd en gedaan wordt weet ik niet, ik weet alleen nog dat er veel vuur in voorkwam en dat ik het steeds benauwder kreeg. Net op het moment dat ik op wil geven zie ik de binnenkant van de vrachtwagen. Er is een kleine gleuf in de wand waardoor ik ‘naar buiten’ kan kijken. Verder zie ik heel veel kistjes mandarijnen staan en verdomd, het ruikt ook naar mandarijnen. Opeens hoor ik een stem die vraagt wat er vervoerd wordt en dat hij de laadruimte wil zien. Door het ‘gasmasker’ wordt mijn adem geregistreerd en bij een controle moet ik stil blijven zitten en mijn adem inhouden zodat ik niet ontdekt wordt. Ik hou het net lang genoeg vol. Opgelucht haal ik adem en juist op dat moment vallen er een aantal mandarijnen naar beneden. Maar dus ook in het echt! Ik schrik me een ongeluk en de stem zegt ‘wat hoor ik nou, heb je toch iemand in je auto?’ De deur gaat weer open en weer moet ik mijn adem inhouden. Het lukt, en ik lees de felicitatie dat ik het spel tot het einde heb uitgespeeld. Het was best een heftige ervaring en ik snap dan ook dat het wel wat teweeg kan brengen bij mensen.

‘Je neemt echt iets

mee naar huis dat je nieuwe

inzichten geeft’

Shoppen met je hoofd

Ik loop weer terug naar de groep die ondertussen staat te luisteren naar curator Frederike Manders, die vertelt over het thema Beyond… ‘Vorig jaar hebben we het publiek tijdens de DDW kennis laten maken met virtual reality, dit jaar gaan we nog een stapje verder. Het draait niet meer om het vernieuwende aspect, maar meer om wat je ermee kunt doen. Dus niet de technologie maar juist de concrete toepassingen.’ Ze doelt hiermee onder andere op ‘Interupsy’ waar je de impact van een epileptische aanval kunt ervaren, en ‘Fobie’ waarin je je angsten als hoogtevrees kunt overwinnen in een veilige omgeving. Door middel van een VR-bril zie je jezelf balancerend op een balk tientallen meters boven de grond. Via een EEG-device op je hoofd wordt je hersenactiviteit geregistreerd bij het zien van diepte en wordt het beeld daarop aangepast. Allemaal leuke dingen om te proberen maar helaas is het voor ons tijd om verder te gaan.

Het is een klein kwartiertje fietsen naar de volgende locatie en ik grijp mijn kans om Mike te vragen waarom juist deze negen ontwerpers zijn uitgekozen als ‘parels’ van de DDW. ‘Om meerdere redenen. Als eerste is ervoor gekozen om met tegenstellingen te werken. We komen net bij de virtual reality vandaan, bij de volgende locatie gaan we juist een echte oude ambacht bekijken namelijk het werken met leer. Maar de belangrijkste reden is dat deze ontwerpers met elkaar gemeen hebben dat ze allemaal met een positief gevoel naar de toekomst kijken. Allemaal hebben ze het idee dat ze met hun ontwerpen bijdragen aan een betere wereld.’ Curator Katja Lucas heeft de parels geselecteerd en daarbij gekozen voor een combinatie van kleinschalige projecten en inhoudelijke designers op bijzondere locaties. Ze zegt hierover in een interview: ‘Ik denk echt dat de bezoekers verrast zullen zijn. Je neemt echt iets mee naar huis dat je nieuwe inzichten geeft. Niet zozeer shoppen met je tas, als wel met je hoofd.’

Een ‘bietje’ liefde

We zijn aangekomen bij Sectie-C, een enorm bedrijventerrein waar vroeger vier fabrieken stonden. Tegenwoordig zijn deze fabrieken getransformeerd tot ateliers en hebben zo’n 180 creatievelingen hier hun intrek genomen. We zijn te gast bij ontwerpster Jannita van den Haak van het goedlopende tassenlabel Jannissima. Ze vertelt over haar nieuwste tassencollectie ‘Dots’ waarbij ze samenwerkte met het duurzame modelabel ‘Elementum’ uit Eindhoven, en over haar recente samenwerking met Bugaboo waarvoor ze leren tassen ontworpen heeft. De tassen zijn handgemaakt en het leer ambachtelijk vervaardigd. Duurzaam ondernemen vindt ze belangrijk en dat blijkt ook wanneer ze ons een prachtig kleed laat zien gemaakt van allemaal reepjes leer. Jannita: ‘Van de restjes maken we tapijten. We sturen het per boot naar Marokko, daar wordt het in strookjes gesneden en de bedoeïen vrouwen knopen er een tapijt van. Het duurt vier maanden en je kunt het op maand bestellen.’ We bewonderen nog even alle mooie tassen maar concluderen al snel dat ze toch echt boven ons budget liggen; haar befaamde rugzak waarmee ze in 2006 de publieksprijs won tijdens de DDW komt namelijk op 3800 euro. Snel maar weer verder dus.  

‘ouderwetse filterkoffie

en roze hartjespoffertjes’

We hebben nog consumptiemuntjes te besteden en samen met Sjoerdje en Ingrid loop ik naar een klein, blauw caravannetje waar een groot bord met een engel bovenop staat. In grote letters is op de caravan ‘Lovertjes’ geschreven. We halen een kopje ouderwetse filterkoffie en bestellen een portie poffertjes. Genietend in het zonnetje eten we de roze poffertjes die de vorm van hartjes hebben. We vragen de kok hoe het komt dat onze poffertjes roze zijn en het antwoord is hilarisch: ‘van een bietje liefde’. We drinken snel de koffie op want we moeten door. De tijd vliegt voorbij en we hebben nog twee locaties te bezoeken.

Menselijk digitaal woordenboek

De fietstocht gaat weer terug naar het centrum, waar we een oud bedrijventerrein van de NRE bezoeken. Ondertussen praat ik met Els en Daan uit Utrecht. Ik vraag ze hoe ze erbij komen om naar de DDW te gaan en het blijkt dat het als verrassing voor Daan was. Els: ‘ik had het stiekem voor hem geregeld. Hij is helemaal gek van design, zijn woonkamer staat er vol mee dus ik dacht wel dat hij dit te gek zou vinden.’ Voor Daan blijkt de dag al helemaal goed te zijn begonnen nadat hij hoorde dat hij de tocht op een KOGA fiets mocht maken. Daan: ‘Dit is echt een geweldig merk. En bloedjeduur, alleen deze nerf kost al achthonderd euro.’ Ik ben spontaan met terugwerkende kracht nog blijer dat ik besloten had om op mijn oude barrel de tour te fietsen. Er zal maar iets mee gebeuren. Ondertussen zijn we aangekomen op het NRE-terrein. Maar liefst elf fabriekspanden staan er nog. De gemeente is bezig met de transformatie van het terrein naar een kleinschalige, levendige en creatieve stadsbuurt waar wordt gewoond en gewerkt. Tijdens de DDW showt designerscollectief Blanccollective in een van de lege panden hun collectie met het thema ‘The Value of Numbers’. Een van de interessantste collecties vind ik die van Atelier Mats en Anne Ligtenberg. Het project is gebaseerd op de computertermen die onze digitale wereld heeft voortgebracht. In de media worden vaak termen gebruikt als ‘Big Data’ en ‘Cookies’ om ons op eventuele gevaren te wijzen. Doordat we de woorden wel kennen maar niet echt begrijpen voelen we ons ver verwijdert van de digitale wereld. Om dit probleem op te lossen hebben de ontwerpers een ‘menselijk digitaal woordenboek’ ontworpen. Elk woord heeft een concrete definitie van 140 karakters gekregen en wordt visueel ondersteund. Het resultaat zijn witte blaadjes waar door middel van uitsnedes het woord wordt ‘uitgebeeld’. Elk woord is een klein kunstwerkje op zich. Na de verschillende collecties bewonderd te hebben is het tijd om naar onze laatste locatie te fietsen.

‘Theedoeken met schimmels’

Fungy!

Het is bijna half vijf en het wordt nu toch wat frisser. Gelukkig is de volgende locatie, het Design Perron, maar een paar minuten fietsen. Het Design Perron is een tijdelijk ontwerp district waar tijdens de DDW meerdere exposities van merken en designers te zien zijn.  Nadat we de fietsen weg hebben gezet spoort Sjoerdje me aan om op een oranje’, metalen bank te gaan zitten. Ik kijk haar verbaasd aan. Waarom moet ik op die bank gaan zitten? Wanneer ik toch plaats neem op de bank kom ik er al snel achter. Hij is heerlijk warm! De bank heet ‘Eddyboy’ en is dé oplossing voor wanneer je toch op het terras wil zitten ondanks de kou. Alle dames van de groep hebben binnen no-time een plekje gezocht en het lukt Mike maar moeilijk om ons in beweging te krijgen. Maar we moeten door want het is bijna tijd. Binnen brengen we een bezoekje aan Roos Soetekouw met haar textielcollectie ‘Fungy!’, een mix van ‘funky’ en ‘fungi’ (schimmels). Ze kwam op het idee toen ze in Micropia was (museum in Artis waar micro-organismen zoals schimmels, gisten, bacteriën en algen de hoofdrol spelen) en gefascineerd raakte door de schimmels. Een wereld vol kleuren, vormen en ook nog eens multifunctioneel want ze kwam erachter dat sommige schimmels plastic eten, wat weer enorm goed is voor het milieu. De collectie bestaat uit textiel voor de keuken zoals tafellopers en placemats en overal zijn de schimmelstructuren als print in verwerkt.

Na nog wat andere bijzondere ontwerpen te hebben bekeken zoals een jurk met lichtjes die geactiveerd worden door je hartslag en sjaals met motieven gebaseerd op bekende plekken in grote steden is het dan echt tijd om op de fiets te stappen en weer terug te keren naar ons vertrekpunt. Het is inmiddels kwart over vijf en het begint al donker te worden. In de verte zien we op de toren van de Admirant fel groene lichtjes die het begin van GLOW aankondigen. En, ik durf het bijna niet te zeggen, maar ook daar ben ik nog nooit geweest. Maar na deze fantastische kennismaking met de DDW weet ik zeker dat ik over een paar weken ook mijn eerste kennismaking met GLOW ga beleven.

Feitenkader voor bij het artikel

Elk jaar in oktober vindt in Eindhoven de negendaagse Dutch Design Week plaats. Met ruim 2500 ontwerpers en 275 duizend bezoekers uit binnen- en buitenland is het het grootste design evenement van Noord-Europa.

De DDW is in 1998 ontstaan alleen heette het toen nog de ‘Dag van het ontwerp’. Het evenement groeide al snel uit zijn jasje en in 2002 werd de titel omgedoopt tot ‘Week van het ontwerp’. In 2005 kreeg het evenement de uiteindelijke naam Dutch Design Week.

Op ruim 100 locaties verspreid door de stad vind je tentoonstellingen, lezingen, prijsuitreikingen, workshops, debatten, muziek, leuke eettentjes en nog veel meer.

Praktische info:
Dit jaar is de DDW van zaterdag 22 oktober tot en met zondag 30 oktober

Voor sommige locaties moet je betalen. Wil je meerdere dagen of veel locaties bezoeken? Dan is het handig om een DDW Ticket te kopen. Je betaalt dan per volwassene 17,50 euro en daarvoor krijg je

  • negen dagen lang gratis toegang tot alle locaties
  • 50% korting op de entreeprijs van het Philips Museum
  • Kun je gratis ABN AMRO fietsen huren
  • Krijg je 5 euro korting op de DDW Music Specials.

Sommige locaties liggen best ver uit het centrum. Je kunt hiervoor een fiets huren maar je kunt ook gebruik maken van een van de gratis DDW taxi’s. Er zijn verschillende opstapplaatsen en je kunt zelfs een taxi reserveren. Check de website www.ddw.nl voor meer info.

Bronnenlijst

[Geraadpleegd 30 oktober 2016]

[Geraadpleegd 30 oktober 2016]

[Geraadpleegd 30 oktober 2016]

Plaats een reactie